Czy placówki gastronomiczne mogą zapobiegać i leczyć cukrzycę?
Cukrzyca jest uważana za jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych we współczesnym świecie. W Polsce na cukrzycę choruje ponad 3 mln osób, z czego aż 1/4 nie jest świadoma choroby. Liczba chorych wciąż rośnie, co jest związane zarówno z wydłużającym się okresem życia, lepszymi możliwościami diagnozowania cukrzycy oraz niestety również z trybem życia. Mała aktywność fizyczna i nieprawidłowa dieta (np. typu Fast Food) prowadzą do nadwagi i otyłości, i są wskazywane jako główne czynniki ryzyka cukrzycy - przede wszystkim typu 2. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną i mamy niewielki wpływ na to, by się przed nią ustrzec. Dla szybszego wykrywania cukrzycy ma znaczenie większa świadomość społeczna wynikająca z edukacji i licznych kampanii prozdrowotnych. Cukrzyca nieleczona lub leczona nieprawidłowo prowadzi do zaburzeń funkcjonowania wielu narządów: nerek, oczu, nerwów obwodowych, serca i naczyń krwionośnych. W leczeniu tych schorzeń ponoszone są przez systemy ochrony zdrowia ogromne nakłady finansowe, dlatego warto stworzyć programy współpracy z restauracjami przyjaznymi diabetykom.
Duża część społeczeństwa polskiego korzysta z posiłków typu Fast Food. Takie dania zaliczamy do żywności wysokoprzetworzonej, która ma fatalny wpływ na zdrowie, m.in. sprzyja rozwinięciu stłuszczenia wątroby, które dalej przyczynia się do pojawienia cukrzycy typu 2. Człowiek jest istotą stworzoną do przebywania na świeżym powietrzu, do pokonywania o własnych nogach dużych dystansów i „polowania na pożywienie”. Postęp technologiczny nam to zabiera, spędzamy mnóstwo czasu w zamkniętych pomieszczeniach bez dostępu do naturalnego światła, poruszamy się windami, schodami ruchomymi, samochodami, a żywimy się łatwo dostępną, przetworzoną żywnością. Taki styl życia i jego tempo przyczynia się do rozwinięcia patologicznych zmian w naszych organizmach i do pojawienia się różnych chorób.
Restauracje przyjazne diabetykom, do których sprzęt warto kupować w sprawdzonych źródłach, takich jak sas24.pl powinny proponować dania z redukcją podaży węglowodanów łatwoprzyswajalnych na korzyść wysokowartościowego białka. W menu obok nazwy dania, podstawowych składników i ceny warto zawrzeć kaloryczność porcji oraz ilość węglowodanów, tłuszczy i białka. Już samo pokazanie ilości węglowodanów przyswajalnych umożliwia wyliczenie wymienników węglowodanowych, co jest szalenie istotne w utrzymaniu prawidłowej glikemii.
Wymiennik węglowodanowy (1 WW) to równowartość 10 g węglowodanów przyswajalnych (bez błonnika). System wymienników wymyślono na potrzeby leczenia pacjentów z cukrzycą. Obliczono, jakie ilości poszczególnych produktów zawierają 10 g węglowodanów i umieszczono je w specjalnych tabelach, aby pacjenci mogli dowolnie „wymieniać” jedne produkty na inne i w ten sposób urozmaicać swoją dietę bez ryzyka dużych wahań glikemii. Wymienniki możemy też obliczać sami, bez posiłkowania się tabelami.
Zasady odżywiania się diabetyków niewiele różnią się obecnie od zaleceń dla osób zdrowych – podstawą jest zbilansowana dieta, ograniczająca cukry proste, dostosowana do wieku i trybu życia pacjenta. Zasadnicza różnica dotyczy tego, że osoby z cukrzycą muszą dokładnie wiedzieć, ile w ich posiłkach znajduje się węglowodanów (wymienników węglowodanowych). Diabetycy leczeni insuliną biorą pod uwagę ilość wymienników do obliczania dawki leku do posiłku. W tym przypadku dawka insuliny jest wtórna do zaplanowanego posiłku, jednego dnia np. na obiad pacjent zjada mniej węglowodanów i bierze mniej insuliny, innego więcej. Ważne, by glikemie po posiłkach mieściły się w normie. Nieco inaczej sytuacja wygląda u pacjentów z cukrzycą typu 2, leczoną lekami doustnymi. Dawki leków są stałe, a zatem i posiłki powinny być o podobnej zawartości węglowodanów. Inaczej mówiąc pacjent z cukrzycą typu 1 przygotowuje posiłek, oblicza w nim wymienniki, a następnie oblicza potrzebną dawkę insuliny, a pacjent z cukrzycą typu 2., który przyjmuje stałe dawki leków, musi pamiętać ile wymienników może zjeść na dany posiłek i tak dobierać produkty, by zmieścić się w swoim limicie. Dlatego tak istotne jest aby była podana wartość węglowodanów przyswajalnych i WW.
W przypadku chorych na cukrzycę dieta ma wyjątkowe znaczenie, często chorzy z tego powodu rezygnują z wizyt w lokalach gastronomicznych, uważając, że wyłącznie sami mogą przygotować posiłek spełniający ich oczekiwania. Na przeciw nim wychodzą restauracje przyjazne diabetykom, oferujące dania dostosowane do ich potrzeb. Plan żywieniowy chorych na cukrzycę nie sprowadza się do wykluczenia cukru z diety. Aktualne stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wskazuje na brak silnych dowodów naukowych potrzebnych, aby ustalić jedną, optymalną ilość węglowodanów w diecie. Ważna jest regularność posiłków, ich odpowiednia kaloryczność, niski ładunek i indeks glikemiczny, oraz odpowiednie proporcje składników odżywczych aby unormować glikemię.
Można zaproponować modyfikacje diety śródziemnomorskiej, dieta opartej o niski indeks glikemiczny, niskokalorycznej o różnych proporcjach makroskładników, jako skutecznej min. w osiągnięciu redukcji masy ciała. Zatem indywidualne podejście w strategii żywieniowej zdaje się być najważniejsze.
W restauracjach przyjaznych diabetykom dobrze zbilansowany jadłospis z powodzeniem można polecić osobom, u których nie stwierdzono cukrzycy, ale borykają się z nadwagą i otyłością. Bardzo ważne, zarazem bardzo proste jest umieszczanie w jadłospisie wartości odżywczych - wystarczy prosta informacja typu 1 porcja : Kcal-544/ B:48,4g / T :7,6g WP: 68g ,WW:7,0
Przykładowe dzienne menu diabetyka ok 1600 Kcal.
Śniadanie
Kcal-341,2 / B:11,00 g / T :18,5g WP: 29,6 g ,WW:3,0
Jajecznica z pomidorami i chlebem żytnim razowym.
Śniadanie II
Kcal 183,4 B:11,3 g / T :7,6 g WP: 13,5 g ,WW: 1,3
Sałatka z brokułem i prażonym słonecznikiem
Obiad
Kcal-544,9 / B:48,4g / T :7,6g WP: 68, 0g ,WW:7,0
Drobiowe roladki z pieczonymi bez tłuszczu ziemniakami i sałatą , sok pomidorowy.
Deser
Kcal-172,7 B:7,5g / T :3,5 g WP: 26,1 g ,WW:2,6
Koktajl z kiwi i gruszką
Kolacja
Kcal-365,2 B:18,6 g / T :14,9 g WP: 35,4 g ,WW:3,6
Chrupiąca sałatka z mozzarellą.
Szybkie tempo życia, brak czasu na przygotowanie domowych posiłków, brak wiedzy na temat zasad zdrowego odżywiania – wszystko to sprawia, że często korzystamy z żywności wysokoprzetworzonej oraz sięgamy po żywność typu fast-food każdego dnia. Chociaż lekarze i naukowcy od lat ostrzegają, jakie konsekwencje dla zdrowia może mieć regularne spożywanie fast-foodów, niektórzy chętnie skorzystaliby z oferty restauracji ze zdrowym menu. Z własnego doświadczenia mogę stwierdzić, że jest możliwa poprawa stanu zdrowia, a nawet odstawienie leczenia farmakologicznego w cukrzycy typu 2 u zmotywowanych pacjentów skupiających uwagę na właściwym odżywianiu i aktywności fizycznej.
Restauracje przyjazne diabetykom mogą to zadanie ułatwić.
Konsultacja dietetyczna: BioAkademia.
